Gaz krateri
Derweze demirgazykda Aşgabat-Daşoguz ýolunyň ugrunda ýerleşýär. Bu meşhur Garagum çölüniň ýüregidir! Göz öňüne getirip görüň: töwereginde çöl bar – birden ýerdäki çägeleriň arasynda diametri 60 metr we çuňlugy 20 metr bolan ullakan deşik bar, olardan alaw çykýar! Ot ýerden çykýar we ýüzlerçe ýanýan oda bölünýär, käbiri beýikligi 10-15 metre ýetýär!
Bu ýerde haýat ýok, şonuň üçin gaty seresap bolmaly. Bu ýeriň başga bir ady “Jähennemiň derwezesi”. Ýene-de bir gezek çölde gijäni geçirmegiň iň agyr şertlerini başdan geçirmäge mümkinçilik alarys, ýöne ondan ozal ajaýyp barbekyu naharyny ederis.
Çöl gözleg merkezi. Repetek.
Bu täsin daşky gurşaw toplumy, Garagum çölüniň bir bölegi. Bu ýerde tomsuň iň ýokary temperaturasy + 50 C-e ýetýär, gumuň üstünde bolsa + 70 C çenli gyzýar. Şeýle-de bolsa, bu ýerlerde köp sanly janly-jandar ýaşaýar, “ýerli ilatyň” müňe golaý görnüşi – süýrenijiler, möýler, gemrijiler , seýrek duş gelýän görnüşler bar: kepjebaş (“ýylan şa zenany”), gara streles, ullakan tarantulalar we güýçli “çöl aždarhalary” – uzynlygy 1,5 metre ýetýän zemzenlere gözegçilik ediň. Tebigy dürlüligiň hemmesi diňe bir seresaplylyk bilen saklanman, eýsem üns bilen öwrenildi, esasanam köp dermanlara girýän we ýüzlerçe adamyň ömrüni halas edip bilýän ýylanyň görnüşleriniň dürlüligi.
Gowurdak. Kugitang goraghanasy
Amyderya derýasy bilen Özbegistan bilen serhediň arasynda, ýurduň iň gündogar nokadynda ýerleşýär. Pamirleriň dag etekleriniň ajaýyp landşaftlary diýseň owadan; bu ýer ajaýyp şarlawuklar we syrly gowaklar bilen ajaýyp jülgeler bilen doldurylýar. Bu ýerleriň buýsanjy Özbegistan bilen serhetde ýerleşýän iri geologiki gözleg merkezi bolan Köýtendag goraghanasydyr. Sebitiň syýahatçylyk “merjen” dinozawr ýollary bilen örtülen dag gaýasydyr. Alymlar 150 million ýyl ozal, urura döwründe bu daglyk ýeriň wagtyň geçmegi bilen gurap giden ullakan deňiz lagunasynyň düýbüni tutandygyny subut etdiler, ýöne agyr gumda eredilen mum ýaly bir wagtlar jandarlaryň yzlary galypdy. Daş-töwereginde gazylan gaýalarda Mezozoý döwründen galan deňiz durmuşynyň galyndylary henizem tapylýar.
“Kow-Ata” ýerasty köli
Kow-Ata gowagy Kopetdagdaky iň ulusydyr. Gowagyň girelgesinden 60 metr çuňlukda bir köl bar. Suwy wodorod sulfidi bilen doýgun. Kow-Ata gowagynyň uzynlygy 250 m (köl bilen), çuňlugy 60 m (esasy girelgeden).
Şeýle hem Türkmenistanda köp sanly keseli bejermek ýa-da öňüni almak üçin köp sanly kurort we şypahana bar. Şeýlelik bilen, “Türkmenbaşy” balneologiki şypahanasy Mary howa menzilinden 25 km uzaklykda ýerleşýän Baýramaly şäherinde ýerleşýär. Onuň ugry ýürek we böwrek keselleridir.
Mallagara, Balkanabat şäherinden 25 km uzaklykda ýerleşýän özboluşly köp ugurly palçyk şypahanasydyr.
Arçman paýtagt Aşgabatdan 130 km uzaklykda ýerleşýän Kopet-Dagyň etegindäki howa we balneologiki şypahanadyr.